Fort VII
28.04.2009
OPIS MIEJSCA
Zbudowany w latach 1879-1883 na planie pięciokąta jako ostatni główny fort twierdzy toruńskiej. Oryginalny plan pełnego fortu artyleryjskiego został w jego wypadku poważnie zmodyfikowany, m.in. przez przesunięcie prochowni z lewego barku twierdzy do magazynu przy głównej poternie, budowę dwukondygnacyjnych koszar szyjowych, brak chodników ze strzelnicami oraz przesunięcie blokhausu. Zrezygnowano również z rozbudowanych wałowych umocnień ziemnych. Do fortu prowadziła brama główna z żelaznym mostem zwodzonym.

W latach 90 XIX wieku fort przeszedł modernizację, która uczyniła go odpornym na ogień dział kalibru 150 mm. Murowane obiekty podziemne fortu zostały pokryte metrową warstwą betonu, pomieszczenia mieszkalne otrzymały pancerne okiennice. Równocześnie zmodyfikowano przeznaczenie fortu, zmieniając go w obiekt przeznaczony w pierwszej kolejności dla piechoty. Obiekt został lepiej zamaskowany w terenie poprzez dodatkowe obsadzenie roślinnością oraz otoczony drutem kolczastym (w 1911). Wcześniej, w 1898, do fortu doprowadzono elektryczność, rezygnując z wykorzystywania lamp naftowych. Fort VII był głównym fortem zachodniego odcinka obrony miasta, ogień z jego 9 dział mógł dotrzeć w okolice miejscowości Olek. Załogę fortu stanowił 1 batalion artylerii i 1 batalion piechoty (w tym obsługa 3 stanowisk obserwacyjnych typu WT-90), rozlokowany w 36 pomieszczeniach mieszkalnych.

Po 1920 w mocno zdewastowanym przez wychodzące z Torunia wojska pruskie forcie urządzono szpital weneryczny. Następnie Zarząd Forteczny urządził w nim koszary oraz magazyny, nie dokonując jednak generalnego remontu - ograniczono się do remontu instalacji elektrycznej i odmalowania bram, mostu i płotu otaczającego fort.

W czasie II wojny światowej, w okresie między październikiem 1939 a styczniem 1940 w forcie urządzono więzienie Gestapo przeznaczone dla polskich obywateli Torunia, głównie inteligencji, z których ponad 1500 osób zostało rozstrzelanych w lasach w okolicy Barbarki lub Przysieka. W samym forcie egzekucji nie dokonywano. Ślady po pociskach w ścianie lewej kaponiery barkowej (zwanej Ścianą Śmierci) były prawdopodobnie pozostałościami po strzelnicy urządzonej w suchej fosie. Na terenie fortu urzędował niemiecki sąd doraźny dla Torunia i okolic. W styczniu 1940 pozostałych w więzieniu 600 osób wywieziono do obozu Stutthof. W 1976 na terenie fortu VII urządzono izbę pamięci, obecnie już niedostępną dla turystów.

W latach 60. XX wieku rozebrano poważną część fosy głównej oraz oskarpowanie fos barków fortu, wybudowano drogę dojazdową do Ściany Śmierci. W związku z powstałym w ten sposób ułatwieniem dostępu do fortu był on w kolejnych dziesięcioleciach systematycznie dewastowany.

źródło: Wikipedia
© 2009 - 2024 Wykonanie Michał Rygielski
© 2009 - 2024 Michał Rygielski